บทความ โดย อาทิตย์ เลิศรักษ์มงคล (SUN)
การถ่ายภาพสตรีทนั้น ส่วนใหญ่แล้วมักจะมีคนอยู่ในภาพ อาจจะไม่ใช่ทั้งหมดที่ภาพสตรีทจะต้องมีคนอยู่ในภาพ ภาพสตรีทที่มีแต่สิ่งของก็มีเยอะแยะไป แต่เราจะมาว่ากันด้วยเรื่องสำคัญเมื่อเราต้องถ่ายภาพสตรีทที่มีคนอยู่ในภาพ
ภาพถ่ายเป็นเพียงเศษเสี้ยววินาทีที่เราจับมาได้ ไม่เหมือนกับภาพเคลื่อนไหวที่สามารถเห็นการเคลื่อนไหวหรือการแสดงออกได้มากกว่า สมมติถ่ายวิดีโอสัก 10 วินาที มันก็บอกอะไรได้มากมายเลย แต่ภาพๆเดียว จะทำยังไงล่ะ..ที่จะเล่าเรื่องได้ มันก็เลยจำเป็นจะต้องเลือกชั่วขณะ (Moment) ที่เล่าเรื่องเล่าความรู้สึกได้มากที่สุด
วันนี้เราจะมาพูดถึงเรื่อง การจับอาการ การเคลื่อนไหวของมนุษย์ที่อยู่ในภาพกัน การเคลื่อนไหวของร่างกายมนุษย์ที่เราถ่ายได้นั้น เป็นตัวบ่งบอกอะไรหลายๆอย่าง เรียกได้ว่าเป็น ภาษากาย บางครั้งอาจจะบอกความรู้สึก บางครั้งก็อาจจะไม่ได้บอกเล่าอะไรเลยก็ได้ แต่มีผลในเชิงองค์ประกอบศิลป์
การเคลื่อนไหวและแสดงออกของมนุษย์ แบ่งออกเป็นสามส่วนใหญ่ คือ
- ลำตัว
- แขนและไหล่
- ใบหน้า
ซึ่งการเคลื่อนไหวของมนุษย์และแสดงออกนี้ มันจะไปแสดงออกได้สามแบบ คือ
- Posture การเคลื่อนไหวทั่วไป
- Gesture ท่าที
- Expression สีหน้า
ทั้งสามแบบนี้ มันอาจจะมีส่วนใดส่วนหนึ่ง หรืออาจจะมีสองส่วน หรือสามส่วนก็แล้วแต่ ในบางครั้งมันก็ไม่ได้เจาะจงลงไปอย่างใดอย่างหนึ่ง
Posture
คือ การเคลื่อนไหวทั่วไปของมนุษย์ เช่น ลุก นั่ง เดิน แกว่งแขน อาจจะมีความหมายหรือไม่มีความหมายก็ได้ เพราะฉะนั้น สำหรับการถ่ายภาพแล้ว Posture จะถูกวางให้เป็นภาพเกิด Movement ที่สวยงามมากกว่าการแสดงออกทางอารมณ์ของ Subject เองที่มีต่อภาพ (ส่วนใหญ่ภาพสตรีทเองก็มักจะใช้ Posture มาเป็นส่วนสำคัญ)


Gesture
คือท่าทางที่มนุษย์ต่อการสื่อเพื่อแสดงความหมายบางอย่าง (ภาษาไทยอาจจะใช้คำว่า “ท่าที” ก็ได้นะ) อาจจะตั้งใจหรือไม่ตั้งใจที่จะแสดงออกมาก็ตาม ในส่วน Gesture จึงมีผลต่อภาพในเชิงของอารมณ์ภาพมากกว่า Posture เช่น คนทำท่ากุมขมับ เราก็จะรู้สึกได้ถึงความทุกข์ หรือ การทำท่าชี้นิ้ว เราก็จะรู้สึกได้ถึงความโมโห เป็นต้น


Expression
คือการเคลื่อนไหวต่างๆบนใบหน้า (จะเรียกว่า สีหน้า ก็ง่ายดี) ซึ่งทำให้เกิดการสื่อสารบางอย่างออกมา ตัวอย่างง่ายๆก็เช่น การยิ้ม หน้าเศร้า โกรธ เป็นต้น เหล่านี้ถือเป็นการแสดงออกทางอารมณ์ของมนุษย์อย่างหนึ่ง ซึ่งมีผลต่อภาพอย่างชัดเจนในเชิงอารมณ์ ซึ่ง Expression ในหลายๆครั้ง ก็มักจะมาพร้อมกับ Posture หรือ Gesture ด้วย


สรุป
ทั้ง Posture , Gesture และ Expression เป็นส่วนสำคัญที่ทำให้ภาพสตรีทที่มีคนในภาพนั้น มีพลังมากน้อยแค่ไหน ก็ขึ้นอยู่กับการจับเสี้ยววินาทีนั้นๆมาได้ เพียงแค่มือยกน้อยไปแค่ 2 องศา Movement ของภาพก็เปลี่ยนไป เพียงแค่ปากที่เบี้ยวน้อยลงนิดเดียว อารมณ์ของ Subject ก็เปลี่ยนไป เพราะฉะนั้นต้องฝึกฝนเรื่องการจับจังหวะของ Subject ให้ดีๆ เพื่อให้ 3 ส่วนนี้สร้างภาพที่จะสื่อสารกับคนดูได้ดีที่สุด